ESPEJORA IRTEERA

Nire ustez kurtsuan zihar sentimentu gehijen batzen dizen momentua irteeretan juten giñinian ixaten da. Eta gogoratzeotenetik momentu onenetarikua L.H. 1 edo 2jan (enazela akordaten oso ondo) Espejora jun giñinekua da. Bi urte seijan jun giñin eija esan, behin zaharrauakin eta bestian gaztiauakin. Bijetan pasa neban oso ondo, baina esperientzi politxaua daukat goguan nausijauakin jun giñinekuena.

Lehengo akordaten naz, danen aurretik, irakasliak eta batzen zirila ba irteerien inguruan berba eitxeko, jungoarin tokiko (Espejo kasu honetan) aterpetxeko arduradunaz harremanetan ipintxeko, bertako jantokiko langiliakin berba eitxeko, ze nire klaseko bat celiakia zan ta ordua gauza desberdinak jan bihar bazan, eta asteko menua preparateko berentzako, datia konfirmateko, etab. eta gero bakotxari ohar bat banatzeeuzkuen irteerien inguruaz azalpenak emoten, etxera eruteko. Bertan azalpenez gain erun biharreko gauzen listia be agertzen zan. Halan da be, paperaz aparte irakasliak gurasuakin batzarra eitxeben duda guztijak argi geratzeko eta diruen kontuaz eta berba eitxeko.

Bixiko eon eziña, aurreko egunekua izaten zan. Edo bi eun ariñao, urduritxasunen urduritxasunaz, maletía eitxen hasten giñila. Iual jakun erropak doblata allaten bazirin be. Amaz diskutiduten zer erun, klasian emondako listia seidu nahijan… Kantinploria ezin zala falta, linternia, bixeria, kremia… bueno listan ekarren dana. Ta klaro! Ia hor gabaz nok eitxeban lo, ze nik… askorik ez! Beti azkan momentuan launari deitzen, ia zer falta jakun. Han sasoian ezeukaun ez “whatsapp”-ik ez ezer. Bera egun be alla zan ta Espejora juteko ordua zan.

Danok batzen giñin “Kristo Portalian”, saku, almuada, maleta ta motxila txikiñakin. Ni autobusian betikolez Aneaz. Atzera beti mutilak edo nausijak sartzen zirin ta gero ia geu. Erdi parian desarten giñin, geuri be saltsan eotia gustaten jakun eta. Ta mariaten zirinak ba aurrian betikolez; Amets, Ainhoa… sartu batera plastikua eskatzen ebenak. Iual momentuko andereñorik onena etorrizan geuaz (Ana Dani). Ta honeaz batera Porru. Kriston ondo pasaten gendun beraz. Biajiaz enaz akordaten oso ondo, asko eindouz eta, baña bai akordaten naz estantziko lekuaz. Patijo nahiku handi bat, porterijakin, saskibaloiko kanastakin erdijan… Gero alde baten dana bedartzia euan ta beste aldian jantokija. Bedartzien albuan jolasteko gelia (eualdi eskasa eitxebanerako) eta onduan logelen lekua. Alla ta batera danok juten giñin korrika logeletara.
Gure gelan pertsonaje handijenak batu giñin. Vidal, Eneko, Sali, Ruiz, Ane, Irati, Abo ta neu. Zemat barre botaten genduzan gabetan… Vidal lo euala “abadia emon galletia…” esaten, gu danok deskojonaten.

Akordaten naz txarrena jatekua zala. Iñok ezban nahi jan ipintxeuzkuen menua. Baña keja arren, jan einbihar, bestela hantxe kieto! Holantxik ikasi gendun guk jaten… Ta klaro, iñok ez ban nahi geratu jolasten jun barik. Jolas txokuan ezin zan falta Abon abioien jokua. Danok nahixaten gendun jolastu, pilobat persona beti kolia eitxen eoten giñin, iual jakun noreaz ibili, bat zaharrauakin, ezagutzen ezendunaz, mutil zein neska… gauzi da danok nahi gendula jolastu bertan. Baina aparte jolasteko gela horreri beste erabilera bat be emoten eutzaun. Gabetan, hurrengo egunian eingo genduna komentateko, edo batzar txikinak eitxeko, hortaz ezan jolasteko bakarrik.

Enaz oso ondo akordaten egunero zer ein gendun baña akordaten naz, behin herritxik piskatera, (mendi baten) gaztelu bat euala, eta Porruk beti esateuzkun “Zaldun Baltza” bizi zala bertan eta gabetan urtetebala herrija bijilateko. Ikara piskat emoteuzkun, baña gu pozik Porrun historijak entzuten. Ordun, egun baten gaztelura juan giñin. Danori gusta jakun, oso politxa ixan zan eta. Bertan geratu giñin bazkaltzen, aterpetxekuak preparaniko bokadiluakin. Oso egun ona eiban eta albuan itxurri bat euan. Jaten geuazan lekutik hurbil. Amaitxugendunian jaten, jolasten hasi giñin bertatik, atzian itxurrijan bañaten amaitxu gendunerarte. Eija esan, Porru ibili zan geure atzetik korrika geuri atrapa nahijan ta atrapatebana hartu eta itxurrijan sartzeban. Gero klaro, aterpetxera danok busti-bustitxa heldu giñin.

Beste egun baten akordaten naz, pantano moduko batera jun giñila bañaten bebai. Kolunpijutan ibili, nahibanak baña, nahibana eguzkija hartzen geratu… Akordaten naz neskok han ibiltxen giñila peinauak eitxen… Oso ondo pasaten gendun. Hor momentuan trankil, pozik… Sentitzen nintzan, ta momentu bardiñian maitxatuta.

Halandabe momentu tristiak be pasa ixan douz edo bueno, lagun bateaitxik sentidu ixan douz. Behin Ane belarriko min itzalaaz altza zan ta egun oso txarra pasa ban. Negarrez, amen faltiaz, min… Ta klaro, geu be arduratu ein giñian. Segijan Ana Danin billa juan giñin eta bijak medikunera jun zirian. Ezer ezekiun ta nerbioso geuazan baña atzanian ez zan ezer ixan. Edo bebai gure gelako Ibai inoz ez zalako etorten irteeretara jatekuaaitxik. Oso berezija zan jatekuaaz ta beti juten giñin beren peniaaz. Ikara momentuak be pasa genduzan han. Azkan gabaz, danok kuartuetan geuazala, kanpoko bedartzan zihar, irakasliak karameluak bota bezen. Ta halako baten, deitxu euzkuen danori ta danok andara baten linternak hartu ta karameluen billa jun giñin. Hor bai pasa gendula ondo alkarreri karameluak kentzen, ia nok gehijen lortu… Momentu dibertigarrijenetariko bat ixan zan. Ta bitxartian han euazan Porru ta Ana Dani, baña batez be Porru, geu ikaratzeko gauzak preparaten. Ta guk ez ikusteko, karameluen billa bihaldu euskuen. Halako baten, barrura sartzeko esan euskuen, sasoi dala lo eitxeko. Ta aterpetxera sartu giñin momentuan, pasillo amaieran euan ateko kristalian esaldi bat euan idatzitxa. Gorrizko, odola ixango bazan modura.

Hauxa momentu txarra pasatia. Batzuk negar baten ama nahidabela, nonorek min eingoaitxula… Danok pasilluetatik zarataka, korrika… Desmadre bat. Batzuk holako txarto eztabe pasa bizijan. Gero ya, irakasliak esaeuzkuen bromia zala ta bueno trankildu giñin. Halandabe Porruk “Zaldun Baltza” ixan zala esaten jarraitxu ban, geu bijilaten eon zala ta. Ondo pasa gendun, estantzi ederra ixanzan ta hurrengo eunian, altza, maletak ein, dana batu ta barriro bueltan Lekitxora.

Bueltan, ija irteera guztijetan moduan, idazlan bat ein bihar ixaten genduan, euskerako arluan esateuzkuen ba idazlanak lantzeko, idazten ohitxuteko… orduan oso presente euanez irteeria, beti eskatzeeuzkuen irteerien inguruko idazlantxu bat idazteko, danetatik gauzarik txarrera hauxe zan, Lekitxora heldu ta ikastolara heldutako lehelengo egunian idazten hastia…